Wraz z rosnącą popularnością inteligentnych liczników, wzrasta liczba kontrowersji wokół nich. Jeśli dostatecznie głęboko zanurzysz się w otchłań Internetu, możesz natknąć się na mocno zaskakujące mity na ich temat: od przyczyn licznych pożarów i “brudną” produkcję energii elektrycznej, po naruszenia prywatności przez wielkiego brata, aż do generowania ekstremalnie wysokich rachunków za prąd. Nie obejdzie się również bez szalonych plotek mówiących o stanowieniu zagrożenia dla zdrowia, w tym powodowaniu raka. Mimo że inteligentne liczniki przechodzą rygorystyczne testy i znacznie przewyższają wszelkie normy bezpieczeństwa obowiązujące w UE, są ludzie, którzy uważają, że stanowią one zagrożenie. Oddzielmy więc fakty od fikcji.

Czym są inteligentne liczniki?

Inteligentne liczniki (zwane również czujnikami energii) to urządzenia elektroniczne, które śledzą zużycie energii elektrycznej w gospodarstwach domowych. Automatycznie przechwytują informacje o zużyciu i wysyłają je bezprzewodowo do dostawcy energii. Stopniowo zastępują przestarzałe, analogowe czujniki, zapewniając dokładne pomiary zużycia w czasie rzeczywistym oraz eliminując tym samym potrzebę tworzenia szacunków miesięcznych i składania wizyt domowych inkasentów.

Wykorzystanie czujników energii jest krytyczną modernizacją systemu i integralną częścią wysiłków podejmowanych w celu dostarczenie wydajniejszych, niskoemisyjnych i niezawodnych rozwiązań dla klientów. Dlatego też, rządy w całej Europie realizują wyznaczone cele dla wdrożeń inteligentnych liczników w gospodarstwach domowych. W Polsce mają być zainstalowane w 80% do 2026 r., przy obecnym tempie rozpowszechnienia poniżej 9% (Wysokie Napięcie). Ministerstwo Energii przewiduje również, że wprowadzenie nowych liczników przyśpieszy proces zmiany dostawców prądu i zachęci obywateli do większej aktywności na tym polu.

Mimo że inteligentne liczniki pełnią kluczową rolę we wprowadzeniu przemysłu energetycznego w XXI wiek, ich wdrażaniu towarzyszą liczne kontrowersje.

Obalmy mity i porozmawiajmy o faktach

Mit nr 1:

Inteligentne liczniki stanowią zagrożenie dla naszego zdrowia

Chociaż inteligentne liczniki mają bardzo małą moc wyjściową i rzadko kiedy przekazują fale radiowe, są ludzie, którzy uważają, że są one niebezpieczne dla naszego zdrowia, wywołując zawroty, bóle głowy, problemy z równowagą, a nawet raka.

To prawda, że ​​inteligentne liczniki wykorzystują fale o częstotliwości radiowej do wysyłania informacji o zużyciu energii. Jednak poziom promieniowania stanowi zaledwie niewielki ułamek poziomu fal radiowych – które w rzeczywistości są milion razy niższe od poziomów uznanych za bezpieczne przez standardy międzynarodowe – i jest znacznie niższy niż poziom urządzeń mobilnych, mikrofal i routerów WiFi. Podsumowując, można śmiało powiedzieć, że inteligentne liczniki nie wywierają negatywnego wpływu na zdrowie.

Mit nr 2:

Inteligentne liczniki naruszają prywatność klientów

Drugim największym problemem jest naruszenie prywatności. Ponieważ inteligentne liczniki mogą przekazywać informacje na temat zużycia energii w czasie rzeczywistym, można je teoretycznie wykorzystać do analizy zachowania mieszkańców. Szczegóły dotyczące nawyków związanych ze zużyciem energii mogą wskazywać, ile osób mieszka w gospodarstwie domowym, kiedy wyjeżdżają lub pozostają w domu, jakiego rodzaju urządzeń używają i jak często.

Jest to prawda, że ​​czujniki energii zbierają dane. Mimo to, kontrola nad nimi jest po stronie konsumenta. Użytkownik może zdecydować, jak często inteligentny licznik przesyła dane do dostawcy energii z miesięcznym limitem ustalonym jako minimum i czy dane mogą być wykorzystywane do celów marketingowych lub udostępniane osobom trzecim.

Mit nr 3:

Inteligentne liczniki powodują pożary i wybuchy

Każdy inteligentny licznik musi przejść rygorystyczne testy, dzięki czemu ich wykorzystanie jest bezpieczne i efektywne, a już na pewno nie stanowi zagrożenia samo w sobie.  

Inteligentne liczniki ułatwiają również instalatorowi dostrzeżenie problemów związanych z bezpieczeństwem w instalacji elektrycznej, które w przeciwnym razie byłyby trudne do zdiagnozowania. W 2017 r. instalatorzy czujników energii z Wielkiej Brytanii zgłosili ponad 270 000 wcześniej istniejących problemów bezpieczeństwa, również potencjalnie zagrażających życiu, takich jak wadliwe okablowanie lub kotły (Telegraph).

Mit nr 4:

Inteligentne liczniki są otwarte na ataki hakerów

System inteligentnych liczników jest systemem bezpiecznym. W przeciwieństwie do innych urządzeń domowych, większość inteligentnych liczników nie korzysta z Internetu do przesyłania odczytów liczników. Dane są przesyłane przez niezależną, zabezpieczoną sieć, stworzoną specjalnie dla tegoż systemu. Jeśli już korzystają z Internetu do przekazywania danych, w proces ten zaangażowane są zaawansowane asymetryczne rozwiązania kryptograficzne. W ten sposób, dane klienta są dostępne tylko dla dostawcy energii lub właściciela domu. Tak czy inaczej, zagrożenie związane z potencjalnymi atakiem hakerów jest wyeliminowane.

Należy również pamiętać, że dane przechowywane w inteligentnym liczniku dotyczą wyłącznie zużycia gazu i energii elektrycznej oraz informacji o taryfach. W systemie nie przechowuje się żadnych danych osobowych.

Mit nr. 5:

Inteligentne liczniki podnoszą rachunki za energię

Czujniki inteligentne są instalowane przez właścicieli sieci energetycznych, a koszt wdrożenia jest uwzględniony w rachunku za energię w taki sam sposób, jak instalacja, monitorowanie i konserwacja tradycyjnych liczników. Mimo że należy ponieść koszty początkowej inwestycji w modernizację infrastruktury, analiza kosztów i korzyści sugeruje, że czujniki energii zapewnią oszczędności znacznie przewyższające koszty początkowe.

Analogowa sieć mierników jest przestarzała, a jej utrzymanie kosztowne. Przejście na inteligentne liczniki oznacza większą wydajność na dłuższą metę, co prowadzi do tworzenia nowych, dynamicznych taryf i indywidualnych planów dostosowanych do zużycia energii przez poszczególnych klientów.

Dlaczego inteligentne liczniki to słuszny wybór?

Posiadanie inteligentnego licznika pomaga klientom zrozumieć zużycie energii i na tej podstawie podejmować lepsze decyzje w obszarze oszczędności energii i pieniędzy. Zamiast więc szukać informacji w sprawie zużycia gazu lub prądu u dostawcy, konsumenci mogą oglądać cyfrowy odczyt na wyświetlaczu podręcznym podłączonym do inteligentnego licznika, który pokazuje zużycie energii w czasie zbliżonym do rzeczywistego. Niektóre rozwiązania umożliwiają również dostęp do tych informacji online lub za pośrednictwem aplikacji mobilnej.

Wdrożenie inteligentnych liczników tworzy sytuację korzystną zarówno dla dostawcy jak i użytkownika (win-win). Dostęp do cennych danych konsumentów może być wykorzystywany przez dostawców energii do tworzenia lepszych produktów i usług, dostosowanych specjalnie do potrzeb użytkowników i umożliwiających wdrożenie dynamicznych cen. Z drugiej strony, użytkownicy mogą uzyskać dostęp do spersonalizowanych rekomendacji, które pomogą im przestawić się na bardziej energooszczędne urządzenia i zaoszczędzić jeszcze więcej.

Warto dodać, że według badań opublikowanych przez Smart Energy GB w marcu 2018 r., poziom zadowolenia wśród obecnych użytkowników inteligentnych czujników jest wysoki (Telegraph).

Patrząc na temat z szerszej perspektywy, przestawienie się na inteligentne liczniki pozwoli branży na krok w przyszłość. Dzięki lepszemu zrozumieniu wzorców zachowań użytkowników, dostawcy energii będą w stanie opracować lepsze, tańsze i bardziej zaawansowane rozwiązania, które służyć będą konsumentom lepiej niż kiedykolwiek wcześniej. Oczekuje się, że technologia ta otworzy nas na nowe możliwości w zakresie dynamicznych taryf, inteligentniejszych domów i bardziej zrównoważonego życia.